BEOGRAD/BANJALUKA – Kao po dogovoru i gotovo u isto vrijeme, ambasador BiH u Srbiji Aleksandar Vranješ, ministar unutrašnjih poslova RS Siniša Karan i predsjednik Narodne skupštine RS Nenad Stevandić na isti način i gotovo istim vokabularom počeli su da koriste izraz “hibridni rat” i ponovo u javnost gurnuli priču o stranim plaćenicima i domaćim izdajnicima.

Prvo je Vranješ zavrtio “da je potpuno jasno da Ambasada SAD-a u Sarajevu, zajedno sa britanskom i njemačkom ambasadom, vode u ime svojih država hibridni rat protiv Srpske, što se ogleda kroz njihovo nediplomatsko ponašanje, sankcije i politički pritisak”.

Potom je predložio mijenjanje Krivičnog zakonika RS i to novim drastičnim i neustavnim izmjenama – krivičnim gonjenjem onih koji komuniciraju sa ovim ambasadama.

Subverzivno djelovanje

“Jedna od mogućnosti je uvođenje novog krivičnog djela kojim bi se sankcionisala svaka komunikacija sa predstavnicima ambasada, međunarodnih organizacija i stranih država, koje bi NSRS definisala kao strane organizacije i lica koja učestvuju u aktivnostima protiv ustavnog, pravnog i ekonomskog poretka RS”, rekao je Vranješ objašnjavajući da bi “krivično djelo predstavljala svaka komunikacija sa organizacijama i licima sa definisane “crne liste” NSRS”. Svi oni bili bi gonjeni za subverzivno djelovanje.

Ubrzo nakon njega o hibridnom ratu progovorio je i ministar unutrašnjih RS poslova osvrćući se na nevladine organizacije i povučeni zakon o registru neprofitnih organizacija.

“Vidjeli ste kada smo pokušali donijeti zakon o nevladinom sektoru i to samo sa aspekta ko ih finansira iz inostranstva, da pokažu odakle im novac, digli su se upravo oni koji finansiraju nevladine organizacije posredstvom kojih plasiraju dezinformacije“, rekao je Karan i poručio da je najbolja odbrana protiv “hibridnog rata” da budu razotkriveni oni koji ga sprovode i da se ukaže na pozadinu koja je isključivo rješenje ustavnog sistema i poretka RS.

Sezona lova je otvorena

Trk za njim, hibridni rat je spomenuo i Stevandić ali u kontekstu odluke krnjeg Ustavnog suda BiH o privremenom stavljanju van pravne snage Izbornog zakona Republike Srpske. On je rekao da ovo predstavlja hibridni rat i pokušaj izazivanja krize i sukoba.

Politička analitičarka Tanja Topić, komentarišući ove izjave kaže da je ovo otvaranje sezone lova.

“Fascinantni su dometi ljudske gluposti kad se pretoče u institucionalne. Valjda su to očekivani pomaci na putu ka Evropskoj uniji. Vrednosni sistem nam je sve koherentniji. Meta novog sistemskog napada su domaći kolaboracionisti koje čeka zatvor ukoliko popiju kafu sa nekim iz stranih organizacija. Jedna od novina je i ta da će certifikate za krivično djelo sa fotografijama izdavati NSRS, što nije ništa drugo nego ozvaničenje sezone lova. Ko je radio protiv ustavnog poretka počinio je krivično djelo i o tome trebaju voditi računa nadležne institucije koje i izdaju potvrdu o krivičnom gonjenju od NSRS. Šlag na torti ili vrhunac profesionalnog i političkog beščašća je da na ovom “kreativnom” prijedlogu rade diplomate“, kaže Topić.

Reulisanje već regulisanog

Direktor Centra za ljudska prava Dejan Lučka kaže da je povučeni Nacrt zakona o posebnom registru i javnosti rada neprofitnih organizacija bio napisan tako da je diskriminisao i stigmatizovano određena udruženja, dodatno otežavao i birokratizovao njihov rad, i propisivao je već propisane stvari.

“U javnosti se pokušavalo i pokušava predstaviti da ne postoji regulativa u oblasti rada udruženja, kako udruženja ne rade transparentno i da nikome ne polažu račune. Međutim, aktivnosti udruženja i fondacija u Republici Srpskoj su već regulisane. Apsolutno je nepotrebno propisivanje novog krivičnog djela kada ona već postoje, kao što su npr. špijunaža ili odavanje tajne“, kaže Lučka.

Osim toga, kaže Lučka, već je regulisano da ako neko saopšti, preda ili učini dostupnim stranoj državi, stranoj organizaciji ili licu koje im služi, tajne ekonomske ili službene podatke ili dokumente može dobiti kaznu zatvora od dvije do dvanaest godina.

“Međutim, propisivanje sankcija za svaku komunikaciju sa predstavnicima ambasada, međunarodnih organizacija i stranih država, bez sprovođenja adekvatnog sudskog postupka, samo na osnovu nekog političkog zaključka ili odluke je neproporcionalno i zadire u prava pojedinaca“, kaže Lučka.

Slobodno: Andrijana Pisarević