SARAJEVO – Usvajanje izmjena zakona u Republici Srpskoj kojima se kriminalizuje kleveta uticaće i na otvaranje pretpristupnih pregovora Bosne i Hercegovine sa Evropskom unijom.

Članica Zajedničke komisije za evropske integracije Parlamenta BiH Mia Karamehić–Abazović navodi da je pitanje kriminalizacije klevete u posljednjih nekoliko godina problematizirano i od strane institucija Evropske unije (Parlamenta i Komisije), ali i agencija Ujedinjenih naroda i brojnih strukovnih udruženja i organizacija.

“Nažalost, i u samoj EU, samo pet zemalja, prema dostupnim podacima, dekriminalizovalo je klevetu što lokalnim političarima daje politički izgovor za ovakve intervencije. Međutim, sudeći po izjavama portparola EU Petera Stana, usvajanje zakona koji u Republici Srpskoj kriminalizuje klevetu “imaće ozbiljne posljedice na okruženje za civilno društvo (ključni prioritet 11.) i slobodu izražavanja i medija (ključni prioritet 12.) u Republici Srpskoj” te će uticati na otvaranje pretpristupnih pregovora Bosne i Hercegovine”, kaže Karamehić–Abazović.

Obaveze koje predstoje Bosni i Hercegovini su strukturisane u 14 prioriteta podijeljenih u četiri oblasti. Posebno su značajni zakoni koji se tiču pravosuđa i vladavine prava, a odnose se na izmjene i dopune postojećih i donošenje novih zakona koji će unaprijediti transparentnost i odgovornost nosilaca pravosudnih funkcija, te depolitizacija pravosuđa počevši od Visokog sudskog i tužilačkog savjeta (VSTS).

U već pomenutim prioritetima u oblasti zaštite temeljnih ljudskih prava (prioriteti od 9. do 13.) značajno je sprovođenje zakona o nediskriminaciji i ravnopravnosti polova ali i osiguranje prava na život i zabranu mučenja.

“Tu ćemo se susresti s još jednim problemom koji se tiče zakonodavstva Republike Srpske čiji Ustav još uvijek propisuje smrtnu kaznu, a što institucije EU smatraju neprihvatljivim. Sve navedeno predstavlja objektivnu ali ne i nepremostivu prepreku u slučaju da SNSD odluči ispuniti svoje deklarativno zalaganje za članstvo Bosne i Hercegovine u EU. Ako to ne bude slučaj, postoji mogućnost da se Bosna i Hercegovina nađe u svojevrsnom vječnom čistilištu – čekaonici na pragu Evropske unije u kojoj se neke zemlje regiona poput Sjeverne Makedonije i Albanije nalaze već neko vrijeme iako su mnogo agilnije od Bosne i Hercegovine pristupile ispunjavanju svih obaveza koje im je EU predočila”, rekla je Karamehić–Abazović.

Na kraju kaže da moramo biti svjesni da su odluke o dodjeli kandidatskog statusa, otvaranju pregovora i pristupanju same po sebi političke odluke i da će ovisiti i o geopolitičkoj situaciji u regionu ali i o strahu pojedinih članica od novih zemalja s autoritarnim tendencijama čiji političari bi mogli kreirati probleme unutar EU poput onih u Mađarskoj ili Poljskoj.

Narodna skupština Republike Srpske usvojila je prošlog četvrtka Nacrt zakona o izmjenama i dopunama Krivičnog zakonika Republike Srpske, a kojim se, suštinski, kriminaliziraju kleveta i uvreda.

Usvojenim nacrtom u Krivični zakonik uvodi se krivično djelo protiv časti i ugleda, odnosno krivična djela uvrede, klevete, iznošenja ličnih i porodičnih prilika, te krivično djelo javno izlaganje poruzi zbog pripadnosti određenoj rasi, vjeri i nacionalnosti. Najavljene su i velike novčane kazne – do 120.000 KM – za navedena krivična djela.

Nakon usvajanja, nacrt bi trebao ići u javnu raspravu narednih 60 dana, poslije čega bi Ministarstvo pravde RS trebalo dati konačni prijedlog zakona koji bi se našao pred poslanicima.

BHRT/FENA: M. M.